NVvR vraagt erkenning en compensatie voor ongelijke beloning van vrouwelijke rechters en officieren in opleiding

24 april 2025

De Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR) heeft in aanloop naar het Sectoroverleg Rechterlijke Macht (SORM) van 24 maart jl. een brief gestuurd aan de staatssecretaris voor Rechtsbescherming. De vereniging vraagt daarin om erkenning en compensatie voor vrouwelijke rechters en officieren van justitie in opleiding die in het verleden ongelijk zijn beloond. Volgens de vereniging gaat dit voor de rechtspraak als geheel pijnlijke dossier een nieuwe fase in nu de nieuwe inschalingsmethodiek een einde maakt aan de geconstateerde discriminatie. NVvR-voorzitter Marc Fierstra: “Het is tijd om te erkennen dat het in het verleden fout is gegaan en gedupeerden daarvoor compensatie te bieden.”

Uit eerder onderzoek blijkt dat het oude inschalingssysteem – waarbij het laatste verdiende salaris als uitgangspunt werd genomen – in de praktijk heeft geleid tot discriminatie van vrouwen. Zij kregen gemiddeld een lagere inschaling dan mannelijke collega’s met vergelijkbare ervaring. Dit systeem is inmiddels afgeschaft, maar heeft wel gevolgen gehad voor mensen die vóór 1 juli 2023 aan hun opleiding zijn begonnen. “De NVvR heeft in het verleden ingestemd met inschaling op basis van het laatst verdiende loon en om die reden voelen wij ons bijzonder verantwoordelijk voor dit dossier,” aldus Fierstra. “Destijds (1994) was er sprake van een hausse in de salarissen in de advocatuur en het bedrijfsleven terwijl de loonontwikkeling bij het Rijk in zijn algemeenheid en daarmee ook de rechtspraak achterbleef. In dat licht hebben wij, Minister en NVvR, het criterium ‘laatstverdiende loon’ afgesproken om het werken bij de rechtspraak aantrekkelijk te houden voor advocaten en bedrijfsjuristen. We hebben daarbij niet onderkend dat dit criterium discriminatoir zou kunnen uitpakken. Maar nu we het wél weten, moeten we dit ruiterlijk erkennen en ruimhartig compenseren.”

Wat is inmiddels verbeterd?

Het criterium ‘laatstverdiende loon’ heeft inmiddels plaatsgemaakt voor inschaling op basis van een non-discriminatoire methode, te weten ongewogen (werk)ervaring. In navolging hierop hebben de Raad voor de rechtspraak en het OM een zogeheten ‘coulanceregeling’ afgekondigd, waardoor de inschaling van degenen in de laagste treden van schaal 9a is opgehoogd.

Daarnaast is de ingroeitrede 9i afgeschaft omdat dit tot onwenselijke inschalingsverschillen leidde. Ook is er een substantiële beperking gekomen van het aantal treden in schaal 9a, waardoor officieren en rechters in opleiding grotere salarisstappen maken.

Drie stappen om onrecht te herstellen

De NVvR stelt dat er drie stappen nodig zijn om het ontstane onrecht recht te zetten:

1. Uitdrukkelijke erkenning, ook door de Minister, dat het oude beleid discriminerend heeft uitgewerkt.
2. Verandering van het oude criterium naar een nieuw niet-discriminerend criterium.
3. Financiële compensatie voor de benadeelde groep die onder het oude systeem is gestart.

De NVvR heeft hierover het gesprek geopend met de Minister tijdens het Sector Overleg Rechterlijke Macht (SORM) op 27 maart en zal het onderwerp formeel op de agenda zetten voor het komende overleg. De NVvR vraagt zowel het onverkort toepassen van het nieuwe systeem op iedereen die op 1 juli 2023 in de opleiding zat, als het compenseren van de benadeelde groep die voor 1 juli 2023 in dienst is gekomen.

Volgens Fierstra ligt er een duidelijke verantwoordelijkheid bij alle betrokken partijen. “Waar wij in onze beroepsuitoefening anderen de maat nemen moeten wij zelf het goede voorbeeld geven, dus niet discrimineren en de gevolgen van een discriminerende beleid laten voortduren. Juist binnen de rechtspraak moet het principe van gelijke behandeling stevig verankerd zijn.”

Nieuwe systeem onder de loep

Ook het nieuwe systeem – dat met terugwerkende kracht vanaf juli 2023 geldt – wordt kritisch gevolgd. De NVvR benadrukt dat het belangrijk is te controleren of dit beleid niet alsnog leidt tot verschillen die niet objectief kunnen worden gerechtvaardigd. De vereniging pleit daarom voor een zorgvuldige monitoring.

Klik hier voor het hele dossier over inschaling.